Đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực và mù lòa nếu không được can thiệp kịp thời. Ngày nay, phẫu thuật đục thủy tinh thể là phương pháp điều trị hiệu quả, giúp người bệnh khôi phục tầm nhìn rõ ràng và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn về chi phí mổ đục thủy tinh thể cũng như các phương pháp phẫu thuật đang được áp dụng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan, dễ hiểu và chính xác.
1. Phẫu thuật đục thủy tinh thể là gì?
Phẫu thuật đục thủy tinh thể (còn gọi là phẫu thuật Phaco hay mổ cườm) là kỹ thuật nhằm lấy bỏ thủy tinh thể bị mờ đục và thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo trong suốt (gọi là Intraocular Lens – IOL), giúp khôi phục thị lực. Thấu kính nhân tạo này sẽ tồn tại vĩnh viễn trong mắt và thực hiện chức năng hội tụ ánh sáng thay cho thủy tinh thể cũ, giúp bệnh nhân lấy lại thị lực sáng rõ.
Trong số các phương pháp điều trị, phẫu thuật Phaco (Phacoemulsification) là phương pháp hiện đại, an toàn và hiệu quả, sử dụng sóng siêu âm để phá nhuyễn phần thủy tinh thể đục rồi hút ra ngoài qua đường mổ rất nhỏ, không cần khâu. Người bệnh thường hồi phục nhanh chóng, có thể xuất viện trong ngày và nguy cơ biến chứng thấp.
2. Đối tượng chỉ định mổ đục thủy tinh thể
Không phải ai đục thủy tinh thể cũng mổ ngay mà phải cần có chỉ định phẫu thuật đục thủy tinh thể luôn do bác sĩ nhãn khoa quyết định sau khi thăm khám.
- Thị lực giảm đáng kể: Thường cân nhắc mổ khi thị lực khoảng dưới 20/40 (≈ <6/12, ~5/10) dù đã đeo kính mà vẫn nhìn mờ, khó quan sát rõ.
- Ảnh hưởng sinh hoạt hằng ngày: Mắt mờ, chói, khó đọc, khó làm việc, cảm giác mất an toàn khi lái xe, bác sĩ có thể khuyến nghị phẫu thuật sớm hơn, dù thị lực chưa giảm quá nặng.
- Người trên 50 tuổi: Nguy cơ đục thủy tinh thể tăng do lão hóa, nên khám mắt định kỳ để theo dõi và chọn đúng thời điểm phẫu thuật an toàn, hiệu quả.
3. Các phương pháp phẫu thuật đục thủy tinh thể
Hiện nay có nhiều kỹ thuật điều trị đục thủy tinh thể, tuy nhiên hai phương pháp hiện đại nhất được sử dụng rộng rãi là phẫu thuật Phaco và phẫu thuật Laser Cataract (Phaco không dao).
3.1. Phẫu thuật Phaco (Phacoemulsification)
Phẫu thuật Phaco hiện là một trong những phương pháp điều trị đục thủy tinh thể được áp dụng rộng rãi nhờ đường mổ nhỏ, ít xâm lấn và khả năng phục hồi thị lực tương đối nhanh ở đa số bệnh nhân phù hợp. Kỹ thuật này sử dụng sóng siêu âm tán nhuyễn và hút bỏ thủy tinh thể đục, sau đó thay bằng thấu kính nhân tạo (IOL) để khôi phục chức năng thị giác.
Kết quả phẫu thuật Phaco còn phụ thuộc vào tình trạng mắt và bệnh lý toàn thân, vì vậy người bệnh nên thăm khám tại Bệnh viện Mắt Hy An để được bác sĩ chuyên khoa Mắt đánh giá chi tiết và tư vấn kế hoạch phẫu thuật Phaco phù hợp, an toàn và hiệu quả hơn cho từng trường hợp.
3.2. Phẫu thuật Laser Cataract (Phaco không dao)
Phẫu thuật Laser Cataract (Phaco không dao) là kỹ thuật điều trị đục thủy tinh thể tiên tiến, sử dụng Femtosecond laser để tạo đường rạch giác mạc chính xác, xé bao và phân tách nhân thể thủy tinh trước khi hút bỏ, giúp giảm năng lượng siêu âm và tổn thương mô so với Phaco thường.
Nhờ đó, bác sĩ dễ dàng đặt thấu kính nhân tạo (IOL), đặc biệt là IOL đa tiêu cự hoặc Toric, đúng vị trí, đồng thời có thể kết hợp điều chỉnh loạn thị trong cùng một ca mổ. Tuy nhiên, hiệu quả phẫu thuật Laser Cataract còn phụ thuộc vào tình trạng mắt và bệnh lý toàn thân, nên người bệnh cần được bác sĩ chuyên khoa Mắt thăm khám và tư vấn trước khi lựa chọn.
4. Tại sao cần điều trị đục thủy tinh thể?
Không ít người bệnh vẫn có tâm lý chần chừ khi được chỉ định phẫu thuật đục thủy tinh thể. Thực tế, việc mổ kịp thời không chỉ đơn thuần giúp cải thiện tầm nhìn, mà còn mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe và cuộc sống.
- Phẫu thuật đục thủy tinh thể giúp phục hồi thị lực rõ ràng, cải thiện chất lượng cuộc sống, giúp người bệnh trở lại hoạt động sinh hoạt bình thường.
- Tránh các biến chứng như đục bao sau, ảnh hưởng đến võng mạc hoặc gây mù lòa vĩnh viễn nếu để lâu không điều trị.
- Giảm rủi ro tai nạn trong sinh hoạt như va đập, té ngã do tầm nhìn kém.
- Cải thiện khả năng nhìn trong môi trường thiếu sáng, nhìn ban đêm, cho màu sắc rõ hơn.
- Nếu có tật khúc xạ đi kèm (cận, viễn, loạn), phẫu thuật đục thủy tinh thể có thể phối hợp để giảm nhu cầu đeo kính sau mổ.
5. Người bệnh cần chuẩn bị gì khi mổ đục thủy tinh thể
Chỉ định phẫu thuật đục thủy tinh thể phụ thuộc chủ yếu vào mức độ suy giảm thị lực của người bệnh. Thông thường, nếu thị lực giảm dưới 4/10, bác sĩ sẽ cân nhắc can thiệp phẫu thuật. Ngoài ra, yếu tố tuổi tác, nghề nghiệp và điều kiện sinh hoạt cũng được xem xét để đưa ra quyết định phù hợp.
Trước khi tiến hành mổ, bệnh nhân cần được chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Các bước thăm khám, xét nghiệm và đánh giá quan trọng bao gồm:
- Khám mắt: Đo thị lực, đánh giá mức độ đục thủy tinh thể, siêu âm mắt và đo công suất giác mạc để tính toán chính xác loại thủy tinh thể nhân tạo (IOL) phù hợp.
- Xét nghiệm: Lấy máu (thường phải nhịn ăn sáng), xét nghiệm nước tiểu nhằm phát hiện và kiểm soát các bệnh lý toàn thân như đái tháo đường.
- Chẩn đoán hình ảnh: Thực hiện siêu âm nhãn cầu, chụp OCT và các kiểm tra chuyên sâu khác khi cần thiết.
- Đánh giá nội khoa: Đo huyết áp, làm điện tâm đồ và khám tổng quát. Với các trường hợp có bệnh lý đi kèm như tăng huyết áp, tim mạch, tiểu đường…, bác sĩ sẽ yêu cầu điều trị ổn định trước khi phẫu thuật.
Khi kết quả kiểm tra và xét nghiệm đạt yêu cầu, bệnh nhân sẽ được tư vấn lựa chọn IOL phù hợp và lên lịch mổ Phaco hoặc phẫu thuật bằng laser.
6. Quy trình phẫu thuật đục thủy tinh thể tại Bệnh viện Mắt Hy An
6.1. Trong phẫu thuật
Trước phẫu thuật, bác sĩ nhỏ thuốc tê hoặc gây tê cục bộ để mắt bệnh nhân không cảm thấy đau, đảm bảo sự thoải mái trong suốt quá trình thực hiện. Sau đó, một đường rạch nhỏ khoảng 2,2 mm được tạo ở rìa giác mạc bằng dao vi phẫu hoặc tia Laser, tùy phương pháp thực hiện.
Tiếp theo, một đầu dò siêu âm siêu nhỏ được đưa vào mắt để phát ra sóng siêu âm, tán nhuyễn thủy tinh thể bị đục thành các mảnh li ti. Những mảnh này sau đó được hút ra ngoài hoàn toàn qua đường mổ.
Cuối cùng, thủy tinh thể nhân tạo (IOL) được đặt vào sau mống mắt, thay thế thủy tinh thể cũ và khôi phục thị lực. Toàn bộ quá trình diễn ra an toàn, nhanh chóng và giúp bệnh nhân phục hồi thị lực hiệu quả.
6.2. Sau phẫu thuật
Ngay sau khi phẫu thuật kết thúc, mắt bệnh nhân sẽ được tra thuốc mỡ kháng sinh và băng bảo vệ mắt. Bệnh nhân thường nghỉ ngơi tại bệnh viện vài giờ và nếu không có biến chứng, có thể xuất viện trong ngày.
Hướng dẫn chăm sóc tại nhà:
- Trong ngày đầu tiên sau mổ, nên ăn thức ăn mềm, tránh các chất kích thích và uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý để mắt hồi phục tốt.
- Tiếp tục sử dụng thuốc và nhỏ thuốc theo hướng dẫn y tế.
- Tránh để nước tiếp xúc với mắt ít nhất 7 ngày, không dụi mắt và nên đeo kính bảo hộ khi ra ngoài.
- Hạn chế các hoạt động mạnh, duy trì chế độ ăn lành mạnh và tránh lái xe, đi bơi ít nhất 2 tuần sau mổ.
Tái khám:
- Thực hiện đầy đủ lịch tái khám: 1 ngày, 1 tuần, 1 tháng sau phẫu thuật.
- Nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như phù mí mắt, cảm giác cộm, chói mắt, xuất huyết kết mạc, đám mờ trong lòng đen, đau nhức mắt, nhìn mờ nhanh, mắt đỏ nhiều, thấy chớp sáng hoặc chảy nước mắt liên tục, cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và xử trí kịp thời.
7. Các loại thấu kính dùng trong phẫu thuật đục thủy tinh thể
7.1. Thấu kính đơn tiêu cực
Thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu được thiết kế để cải thiện thị lực rõ nét ở một khoảng cách nhất định, thường là nhìn xa hoặc nhìn gần. Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ có tầm nhìn tốt trong khoảng được IOL hỗ trợ, nhưng với các khoảng cách khác (ví dụ: chọn nhìn xa thì khi đọc sách cần kính, chọn nhìn gần thì khi lái xe cần kính), người bệnh vẫn cần sử dụng kính bổ trợ để đạt thị lực tối ưu.
7.2. Thấu kính đa tiêu cực
Thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu giúp người bệnh nhìn rõ nhiều khoảng cách (gần – trung – xa), nhờ đó giảm phụ thuộc vào kính sau mổ đục thủy tinh thể. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp, đặc biệt người có bệnh lý đáy mắt, dây chằng Zinn yếu hoặc hay lái xe ban đêm dễ gặp chói, quầng sáng, nên cần được bác sĩ chuyên khoa Mắt thăm khám và tư vấn kỹ trước khi lựa chọn.
7.3. Thấu kính Toric
Thủy tinh thể nhân tạo Toric được thiết kế chuyên biệt cho những bệnh nhân bị loạn thị giác mạc kèm đục thủy tinh thể. Loại IOL này vừa thay thế thủy tinh thể bị đục, vừa hiệu chỉnh loạn thị, giúp cải thiện thị lực xa rõ ràng hơn mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào kính gọng loạn.
Tuy nhiên, Toric chỉ phù hợp khi giác mạc ổn định, không có sẹo hay biến dạng. Các trường hợp mắc bệnh lý đáy mắt, glôcôm tiến triển hoặc dây chằng Zinn yếu có thể không đạt hiệu quả tối ưu. Việc đặt IOL Toric cũng cần đúng trục loạn thị để phát huy hiệu quả chỉnh loạn.
7. Chi phí mổ đục thủy tinh thể bao nhiêu?
Chi phí phẫu thuật đục thủy tinh thể không có một con số cố định, vì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tiền khám ban đầu, kỹ thuật mổ được áp dụng, loại thuốc sử dụng, công nghệ hỗ trợ, cũng như phạm vi thanh toán của bảo hiểm y tế. Yếu tố quan trọng nhất quyết định giá thành chính là loại thủy tinh thể nhân tạo (IOL) được lựa chọn để thay thế.
Phẫu thuật đục thủy tinh thể là phương pháp điều trị hiện đại, an toàn, giúp phục hồi thị lực và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Tại Bệnh viện Mắt Hy An, bệnh nhân được thăm khám và tư vấn lựa chọn kỹ thuật tối ưu như phẫu thuật Phaco hoặc Phaco không dao, kết hợp với loại thể thủy tinh nhân tạo (IOL) phù hợp từng trường hợp.
